De laatste blog: samenvatting van mijn stage
Tijdens mijn stage op DOE040 heb ik veel geleerd, gedaan en bestudeerd. In deze (uitgebreide) blogpost zal ik mijn ervaringen van de afgelopen periode samenvatten in één overzichtelijke blogpost. Ik zal onder andere de voor- en nadelen van het democratisch onderwijs opsommen en aangeven waar ik het meeste van geleerd heb.
Voordelen & nadelen van het dem. onderwijs
De voordelen
- De zelfstandigheid van de leerlingen
Door het leerproces bespreekbaar te maken worden de leerlingen veel zelfstandiger dan dat ik heb gezien in het regulier onderwijs. De leerling stelt zichzelf bepaalde doelen en neemt daar dan zijn verantwoordelijkheid over. De school biedt een omgeving waarin de leerling zijn doelen kan bereiken, de rest zal de leerling zelf moeten doen. Het maken van afspraken met de vakdocenten, zelfstandig de lesstof bijhouden, tijd vrijhouden voor lessen etc. Dit is tegelijkertijd ook een nadeel, maar daar kom ik later op terug.
- Het samenwerken in groepsverband
Binnen het regulier onderwijs is het
leuk wanneer leerlingen in groepen samen mogen gaan werken, binnen het democratisch onderwijs is het juist iets wat iedere dag opnieuw terugkomt. Hierdoor vormt de school ook meer één geheel, jong en oud speelt met elkaar en ook de sociale controle is groter. Er is simpelweg bij het dem. onderwijs meer tijd en ruimte om leerlingen in groepen samen te laten werken, dit komt tijdens de lessen en daarbuiten goed van pas. Ook komt de samenwerking op verschillende niveau's voor; tijdens de lessen, maar ook tijdens de (vele) verschillende kringen.
- Verbeterde communicatieve vaardigheden
Als je veel samenwerkt, moet je ook veel praten, overleggen of je argumenten onderbouwen. Logischerwijs verbeter je je communicatieve vaardigheden door veel samen te werken. Het verschil met leerlingen uit het regulier onderwijs is dat hier in het dem. onderwijs meer aandacht aan besteed wordt. Tijdens mijn stage viel het op dat leerlingen zichzelf beter kunnen verwoorden en beter nadenken over het onderbouwen van argumenten, voornamelijk buiten de lessen. Ik moet toegeven dat binnen mijn lessen, waar het juist beargumenteren van een antwoord belangrijk is, dit minder sterk naar voren kwam.
- Het vasthouden aan principes
De leerlingen op DOE040 hebben een vele sterkere mening dan leerlingen uit het regulier onderwijs. Hoe dit precies komt, weet ik niet. Wellicht doordat de leerlingen hun meningen in de verschillende kringen moeten verdedigen of steeds opnieuw overdenken. Hierdoor zijn zij veel meer bezig met hun eigen mening en het formuleren hiervan. In plaats van zomaar toegeven heb ik meerdere malen gezien dat een kring op een ruzie uitliep en dat beide partijen boos waren op elkaar. Een docent van me, toevallig ook werkzaam binnen het dem. onderwijs, zei ooit: "Het mooiste wat je kunt bereiken met je lessen en opdrachten, is dat leerlingen er zo in opgaan dat ze boos worden op elkaar door hun fanatisme." Natuurlijk moet het niet uit de hand lopen, maar een beetje onenigheid kan heel leerzaam zijn. Ik kan gelukkig ook vertellen dat de keren dat ik een ruzie heb gezien naar aanleiding van een kring of standpunt, de leerlingen dit ook zelf weer opgelost hebben. Uiteraard ontken ik niet dat er binnen het regulier onderwijs ook ruzies zijn, alleen deze hebben vaak een andere oorzaak en worden bijvoorbeeld niet door het inzetten van de bemiddelingskring (BMK) opgelost.
Voortvloeiend uit het vasthouden aan principes komt het idee van gelijkwaardigheid. De leerlingen mogen en kunnen de docenten aanspreken op het niet nakomen van afspraken of hun gedrag in het algemeen, net zoals docenten dat bij de leerlingen mogen doen. Hierdoor, in combinatie met de vergrote sociale controle, krijgt de docent-leerling relatie een hele andere vorm. Deze vorm werkt voor mij fijner en ik zou deze omschrijven als een meer informele relatie.
- De leerling staat centraal, niet de docent
Misschien is dit voordeel nog wel het grootste verschil met het regulier onderwijs; alles is in het belang van de leerlingen. Zoals ik al zei stelt de leerling zichzelf doelen en biedt de school de juiste omgeving en voorzieningen om deze doelen te bereiken. De docent is er voor de leerlingen en niet andersom zoals bij het regulier onderwijs. Dit werkt fijner en is eigenlijk ook veel logischer. Dit klinkt heel hard tegenover het regulier onderwijs, ik zal het proberen te verduidelijken met een voorbeeld; zodra ik leerlingen verplicht om naar mijn les te komen, moeten zij dit voor mij doen en doen zij dit niet voor zichzelf. Hierdoor zijn de leerlingen bezig met een dienst voor mij (en indirect voor zichzelf om niet gestraft te worden) en dat is niet de juiste manier denk ik.
De nadelen
Het is het eerste waar de leerlingen mee te maken krijgen wanneer zij
overstappen naar het dem. onderwijs. Onontkoombaar en soms vervelend. Kort gezegd is het ontscholingsproces de tijd die de leerling nodig heeft om volledig te kunnen functioneren in het dem. onderwijs. Iedere leerling is hierin uniek. De een heeft meer moeite met het wennen aan de mate van zelfstandigheid, terwijl de ander moeite heeft met het afstappen op docenten voor hulp. Hoelang dit proces duurt is ook volledig leerling-afhankelijk en het is aan de ouders/verzorgers om vertrouwen te hebben in het dem. onderwijs en hun eigen kind. Het dem. onderwijs gaat er vanuit dat het onderwijs voor iedere leerling geschikt is en dat het slechts een kwestie van tijd en gewenning is.
Een nadeel dat veroorzaakt wordt door het ontscholingsproces is het gebrek aan discipline. Wanneer de leerling het ontscholingsproces doorlopen heeft, zal dit nadeel ook weggenomen worden. Door de vele afleiding welke op school aanwezig is, is het lastig voor sommige leerlingen om zichzelf te kunnen focussen op het bewaren van het overzicht. Op dit moment merkte ik bij sommige leerlingen dat wanneer ik niet op school ben, er ook niets wordt gedaan aan geschiedenis. Wanneer ik er wel weer ben, ging de reactie vaak als volgt; "Oh oeps, helemaal vergeten." Ik geloof er wel in dat door keer op keer tegen de lamp aan te lopen, de leerling zichzelf deze discipline aan kan leren.
Eigenlijk is dit niet echt een nadeel omdat het zo ontzettend leerzaam is geweest, maar enkele dingetjes ben ik hier wel bij tegengekomen. Doordat DOE040 nog zo'n jonge school is, is zij steeds op zoek naar hoe de school zich gaat vormen. Dat vond ik zelf een erg leerzame ervaring om aan deel te nemen. De problemen die ik hierbij tegen ben gekomen zijn voornamelijk ontstaan doordat de leerlingen nog teveel gewend zijn aan het regulier onderwijs. Het voorbeeld wat ik in mijn blog besproken heb, is de discussie omtrent het rooster. Leerlingen botsten met elkaar over het wel of niet gebruiken van een vast rooster. Hierdoor was er soms onduidelijkheid over hoe de lessen ingepland zouden moeten worden. Het probleem wat er voor mij, en andere docenten, hierdoor ontstond, was dat er soms gewoon geen lessen ingepland waren omdat de leerlingen zelf ook niet goed wisten wat ze nu moesten doen. Niet echt een groot probleem omdat het dem. onderwijs de tijd en ruimte biedt om naar een oplossing toe te werken, maar het kon af en toe wel vervelend zijn.
Uiteraard heb ik nu niet alle voor- en nadelen opgesomd, maar ik heb voor mezelf de belangrijkste punten opgeschreven. Zo had ik bijvoorbeeld ook het verschil in leeftijden of de inspraak in het schoolregels kunnen benoemen als voordelen, maar ik heb ervoor gekozen om dit niet te doen. Ik denk dat ik dan een heel boek vol zou kunnen schrijven met alleen al de voor- en nadelen van het dem. onderwijs. Ook al heb ik tijdens deze stage niet geoefend met het voor de klas staan of een klas onder controle houden, ik heb veel meer geleerd over het onderwijssysteem en de manier van lesgeven die daarbij hoort. Daarnaast heb ik ontzettend veel contact gehad met de leerlingen waardoor ik een beter inzicht heb gekregen in hoe leerlingen denken en leren.
Al met al een hele bijzondere en vooral leerzame stage waar ik uitgebreid van het democratisch onderwijs heb mogen proeven. Ik ben zelf na gaan denken over het huidige (reguliere) schoolsysteem en kan daar nu ook gegronde kritiek op uiten. Ik weet zeker dat ik mij als docent kan onderscheiden met deze kennis. Hiervoor wil graag DOE040, mijn begeleiders en alle betrokkenen voor bedanken.
Het einde van mijn stage betekent helaas ook het einde van Stagiair Luc en mijn blog. Ik wil alle lezers ook graag bedanken voor de aandacht voor mijn blog. Ik kan met trots zeggen dat mijn blog de duizend paginabezoeken heeft behaald en daar ben ik erg blij mee.
Bedankt.
-Luc
.png)
0 reacties: