.png)
De eerste lessen en een nieuw vraagstuk; consequenties?
Allereerst bedankt voor de vele leuke reacties welke ik heb mogen ontvangen op mijn blog, dit stimuleert mij zeker om verder over mijn ervaringen te schrijven. In deze blogpost zal ik vanuit een meer didactisch oogpunt het democratisch onderwijs beschrijven en heb ik voor het eerst een (klein) puntje kritiek op de gang van zaken op DOE040.
Nu ik het schoolsysteem beter ken, is het ook tijd om zelf lessen te gaan geven. Ook dit is nieuw voor mij, het werken zonder methode. Ik heb al vrij veel lessen gegeven op vorige stages en hierbij was ik veelal gebonden aan een bepaalde methode of de manier van mijn begeleider. Dat vond ik toen al niet echt iets en ik heb daardoor ook veel opdrachten buiten de methode om gemaakt en gegeven.
Tijdens de eerste opdracht die ik zelf met de leerlingen van DOE040 heb uitgevoerd, kwam ik al achter het gemak van een democratische school; de vrijheid om een les lang of kort te laten duren. De opdracht ging over de film 'Animal farm' en de daarbij behorende communistische ideologie. Op DOE040 had ik de tijd en ruimte om de film in een keer af te kijken en te bespreken, dat duurde in totaal ongeveer tweeënhalf uur. In het regulier onderwijs zou ik hier minimaal 3 lessen aan moeten besteden, waarschijnlijk zelfs langer. Wat dat betreft werkt het democratisch onderwijs een stuk gemakkelijker; je bent niet gebonden aan lestijden, je bent niet gebonden aan methodes of andere voorgeschreven materiaal, je bent vrij.
DONDERDAG EN VRIJDAG (18-12-14 + 19-12-14)
(... Uitleg over indeling van de geschiedenislessen, niet relevant voor blog)
Het idee om een werkcollege te geven was eigenlijk meer noodzaak, de leerlingen hebben vaak hun taken niet af. Zo ook de opdracht die na afloop van 'Animal farm' gemaakt moest worden, dit is al de derde week dat de leerlingen de opdracht niet af hebben. Door in het werkcollege samen aan de taken te werken, hoop ik dat zij, na een begin gemaakt te hebben, zelfstandig de taken af gaan maken. Ik heb ook met de andere geschiedenisdocente gesproken over dat de leerlingen hun taken vrijwel nooit afmaken en dat hierdoor het tempo van de geschiedenislessen laag ligt. Dit brengt mij meteen bij mijn volgende vraagstuk; wat voor consequenties kunnen er gebonden worden aan het niet maken van de taken? Is dit in het dem. onderwijs anders geregeld? Het draait er immers om dat de leerlingen zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun leerproces, maar kunnen zij dan ook de verantwoordelijkheid op zich nemen om de gevolgen van het niet maken van hun taken te ondervinden? Ik kan de leerlingen niet dwingen de opdracht te maken door bijvoorbeeld te dreigen met straf, het moet uit de leerling zelf komen volgens de gedachte van het democratisch onderwijs. Hierdoor vind ik het lastig om een passende consequentie te vinden. Aangezien de leerlingen maar 1 tot 2 uur in de week geschiedenis hebben, moet er ook met de vaardigheden geoefend worden met behulp van zelfstandige opdrachten. Wanneer deze niet gemaakt worden, kan ik niet verder met de lesstof. Ik probeer de vorm waarin ik de opdracht giet zoveel mogelijk te laten bepalen door de leerlingen; willen zij graag een presentatie maken over een onderwerp of juist een soort klassikale opdracht waarin de gehele groep samenwerkt. Hiermee wil ik de leerlingen niet aan 'mijn' manier van lesgeven binden, maar laat ik ze vrij om zelf te bepalen wat ze fijn vinden. Het draait immers om wat de leerling fijn vindt, niet welke didactiek voor de docent het fijnste is.
Nadat we samen overeengekomen zijn hoe de opdracht eruit zal zien, verwacht ik ook dat deze gemaakt wordt. Helaas is dat dus niet altijd het geval en het is voor mij een mooi leermoment om te kijken hoe ik hier het beste mee om kan gaan.
Daarnaast heb ik een schoolkring mee mogen maken. De schoolkring is als het ware het bestuursorgaan van de school. Alle leerlingen en docenten zijn uitgenodigd om aan te schuiven bij dit bijzondere bestuursorgaan. Iedere leerling of docent heeft het recht om voorafgaand aan de schoolkring een motie in te dienen, deze zal dan besproken worden in de schoolkring. Op DOE040 is de schoolkring sociocratisch ingericht; dit houdt in dat een nieuwe regel of besluit enkel aangenomen wordt wanneer ieder lid van de schoolkring consent is gegaan met het besluit. Moge het duidelijk zijn dat dit dus geen democratische vorm is, zoals de naam van de school je misschien laat denken. Hoewel ik een groot voorstander ben van de schoolkring, ben ik minder enthousiast over het sociocratische aspect hiervan*. Ik heb het idee dat er zo vrijwel altijd compromissen moeten worden gesloten en dat is denk ik niet altijd even goed. Het idee achter het sociocratische systeem vind ik echter heel mooi; een besluit wordt pas aangenomen wanneer ieder lid zich hier goed bij voelt. Daarnaast wil ik nog wel zeggen dat ook hier het democratisch onderwijs een punt bij mij gescoord heeft ten opzichte van het regulier onderwijs, ook al past het systeem niet helemaal bij me. Waarom zouden wij (lees: volwassenen) de regels voor de leerlingen vast moeten stellen? De leerling zal zelf ondervinden dat een gebrek aan regels of afspraken niet erg gemakkelijk werkt, je komt dan snel in conflict met een ander. Daarom is het mooi dat een leerling zelf besluiten leert formuleren en moties leert in te dienen, dan beseffen ze naar mijn mening veel meer het belang van een besluit/regel.
De schoolkring zelf verliep beter dan ik had verwacht. Ik vroeg mij af of leerlingen wel durfden te spreken of hun mening te uiten, en dan voornamelijk de jongere kinderen. Ik verbaasde mezelf erover dat de leerlingen zich erg bewust zijn van het feit dat wanneer zij iets willen bereiken, zij ook zelf een motie in moeten dienen, zelf hun mening moeten onderbouwen etc. Hierin schiet het regulier onderwijs tekort, er wordt teveel voorgekauwd en de leerling dient maar te gehoorzamen. De schoolkring bevordert verschillende vaardigheden zoals een eigen mening vormen en beargumenteren, je mannetje staan, zelfkennis ontwikkelen en andere zaken die in de huidige maatschappij juist erg gewaardeerd worden.
*= Wellicht dat ik nog niet voldoende kennis bezit over het sociocratisch model om het goed te kunnen beoordelen. Het systeem zoals ik dit tot nu toe meegemaakt heb, past niet helemaal bij mij. Ik zal deze vorm van besluiten tijdens mijn stage nog verder onderzoeken.
Hoi Luc,
BeantwoordenVerwijderenHeel leuk en interessant om je blog te lezen. Er kwamen twee reacties in me op:
Als eerste denk ik dat we in de toekomst meer in projectvormen, vakoverstijgend zullen gaan werken. Daardoor krijgt het geheel voor de leerling een zinvollere context en dat zal de betrokkenheid weer meer vergroten, waardoor ze ook meer gemotiveerd hun
'huiswerk' zullen maken. Lees bv. het boekje 'koop een auto op de sloop,(heeft Katrien) waarin een voorbeeld van zo'n project wordt uitgewerkt. Op DOE is zo'n voorbeeld de musicalkring. Het project is de musical, de betrokkenheid is hoog, en vanuit intrinsieke motivatie leren de kinderen op veel verschillende (vak)gebieden.
Verder schrijf je over de schoolkring, en het sociocratische aspect daarvan. Dat zou naar jouw mening regelmatig kunnen leiden tot een compromis. Ik ervaar dat niet zo. Ik merk dat je vaak zó overtuigd bent van je eigen mening. Maar door in de kring ook andere meningen te horen, krijg je een veel bredere kijk op de zaak. Vaak verander je daardoor van mening, of wordt je mening aangescherpt. Het besluit dat je uiteindelijk met elkaar neemt, is dan geen compromis, maar het beste besluit. We hebben er met z´n allen naar gekeken en er omheen gelopen...en we geven consent aan het beste idee. Zo voelt het voor mij...
Luc, kom nog vaak naar de schoolkring, je maakt vanalles daarin mee en komt steeds weer tot nieuwe inzichten over hoe het werkt. Jammer dat het op een maandag is, maar wie weet, wat de toekomst brengt... :-)
Dankjewel voor je reactie.
VerwijderenZulke vakoverstijgende projecten lijken mij erg leuk om mee te maken, maar bovenal erg leerzaam voor de leerlingen én docenten. Ik ben er nu ook wel achter dat mijn didactiek niet ideaal is en ik zal volgende week beginnen met het aanbrengen van veranderingen in mijn manier van lesgeven. Deze verandering zal voornamelijk te maken hebben met het idee dat de leerling op zijn/haar eigen tempo kan leren en dat de docent een puur ondersteunende rol heeft, in plaats van de docerende rol die ik nu gebruik.
En over het sociocratische element van de schoolkring; Ja, daar heb ik nog te weinig ervaring mee om er een goed beargumenteerd stuk over te schrijven, ik heb ook geschreven vanuit mijn gevoel en mijn indrukken. Op het uiteindelijke aannemen van een besluit na, vind ik de schoolkring een geweldige toevoeging voor de school, de leerlingen en de docenten. Het leren vormen van een besluit, het formuleren van je eigen mening en deze ook onderbouwen, het goed leren luisteren naar de ander en het gevoel dat je echt betrokken bent bij de besluitvorming vind ik zeer nuttige vaardigheden welke eigenlijk op iedere school aandacht zouden moeten verdienen. Misschien zit ik nog teveel vast in mijn 'hokje', maar een democratisch systeem past naar mijn idee beter bij mij. Hoewel de stem van de 'verliezende' minderheid dan niet gehoord wordt, is het wel duidelijk dat de meerderheid hetzelfde wil. (Hiermee wil ik niet zeggen dat dit bij het sociocratisch model niet het geval is) Wanneer ieder individu een eigen opvatting over het beste besluit heeft, biedt een sociocratisch systeem de perfecte uitkomst.
Dit is hoe ik er nu over denk. Ik sta open voor andere meningen en zal er ook zeker van leren, daar ben ik immers stagiair voor. Misschien denk ik er na de volgende schoolkring wel volledig anders over, ik zou me graag laten bekeren tot het sociocratische model wanneer ik overtuigd geraakt ben. :)
Het is duidelijk dat ik nog zoekende ben, en ik zoek graag. Gelukkig zijn er op DOE genoeg mensen die mij hun weg kunnen laten zien, zodat ik mijn eigen weg kan gaan vormen.
Aangezien je bericht aanpassen niet mogelijk is, wil ik toch iets veranderen:
Verwijderen"Ik sta open voor andere meningen en zal er ook zeker van leren, daar ben ik immers stagiair voor."
In deze zin wil ik graag het woord stagiair veranderen in 'mens'. De reden daarvoor is dat stagiair te kort door de bocht is, je kan immers niet niet leren. Dat geldt niet alleen voor stagiaires of leerlingen/studenten, maar voor iedereen.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenInderdaad...een leven lang leren. Eigenlijk zijn we dus allemaal stagières...da's ook wel weer grappig!
VerwijderenMooi om te lezen, Luc! Je beschrijft heel open en eerlijk je indrukken. Ga zo door!
BeantwoordenVerwijderenIn onze maatschappij hebben we een democratisch systeem om besluiten te nemen. Ik kom veel bij gemeenteraden, en ervaar dat daar vaak vreemde compromissen gesloten worden, en vooral aan een soort "koehandel" wordt gedaan. Dwz. die partij zijn zin bij dat besluit, wij onze zin bij dit besluit. Bij een sociocratisch besluit kan je er voor kiezen datzelfde te doen. Maar je bent er zelf bij! Je kan ook kiezen om goed bij jezelf te raden te gaan wat je ergens nu echt van vindt. Hoe meer je daarin je best doet (en de groep natuurlijk ook ;-) ), hoe beter het besluit.
In principe kun je ook op een goede, integere manier besluiten nemen in een democratisch besluit-proces, maar je blijft een meerderheid nodig hebben. En het is heel "makkelijk" om dat te misbruiken.
Ik kijk uit naar het volgende blog!
Peter (die ingelogd is als Marleen)